Nepoželjne namirnice u trudnoći

• Koje namirnice su „zabranjene“?
• Rizici konzumiranja sirove hrane za trudnice
• Nepoželjne namirnice u trudnoći

Koje namirnice su „zabranjene“? 

Razvoj bebe u majčinom stomaku zahtijeva energiju i predstavlja izazov za imunološki sistem. On je tokom trudnoće podložniji infekcijama, virusima i bakterijama. Naravno, nisu svi proizvodi navedeni u nastavku automatski kontaminirani, ali je vjerovatnoća veća nego kod „bezbijednih“ alternativa. Izbjegavanjem određenih kritičnih namirnica prilikom izbora obroka, možete da smanjite rizik. Koje namirnice su neprihvatljive za trudnice? 

• alkohol
• kofein
• slatkiši od korijena sladića
• neoprano povrće i voće
• termički neobrađena sirova hrana i pakovane salate
• „sirovi“ proizvodi: sirovo meso, proizvodi od sirovog mlijeka, sirova ili hladno dimljena riba, sirova jaja i jela sa sirovim jajima 

U nastavku slijedi detaljna lista sa primjerima zabranjenih namirnica u trudnoći.

Rizici konzumiranja sirove hrane za trudnice 

Pakovano (i time potencijalno prljavo) voće, povrće i gotove salate takođe mogu da sadrže klice bolesti, kao i sirovi životinjski proizvodi. Postoji mogućnost da se takvom hranom u organizam unesu salmonela, toksoplazma i listerija. 

Listerioza 

Listerija je bakterija koja se prenosi putem sirovih ili termički nedovoljno obrađenih namirnica. Ovaj izazivač bolesti preko placente ili putem porođajnog kanala dopire i do bebe. Infekcija ovom bakterijom može da izazove prijevremene porođaje i pobačaje odnosno oboljenja novorođenčeta (na primjer, upalu pluća ili meningitis). Kritične namirnice su – pored navedenih na prethodnoj listi: 

• nekuhana ili kratko kuhana gotova jela
• sirova, djelimično termički obrađena, zasoljena, dimljena ili marinirana riba
• sir sa buđi, sir od kiselog mlijeka i sir sa crvenom korom
• pakovane salate ili sendviči (neprovjerena higijena)
• paštete (vegetarijanski proizvodi također) 

Toksoplazmoza 

Toksoplazmoza je infektivna bolest koja se prevenstveno prenosi konzumiranjem sirovog ili nedovoljno termički obrađenog mesa, proizvoda od sirovog kozjeg i ovčijeg mlijeka ili kontaminiranog, neopranog voća i povrća. (Radi potpunosti informacije: mačji izmet je također mogući put prenosa). Kod nerođene djece toksoplazmoza može da poveća rizik od malformacija, mrtvorođenih i pobačaja. 

Dobro je da znate: ukoliko ste prije trudnoće već imali toksoplazmozu (koja je prilično bezopasna za žene koje nisu u drugom stanju), vjerovatno su se formirala antitijela za odbranu od ponovne infekcije. Dokaz predstavlja test na toksoplazmozu na početku trudnoće. 

Salmonela

Ova bakterija se prenosi zaraženom hranom, uglavnom putem životinjskih proizvoda. Iako infekcija ne prelazi na bebu, oboljevanje majke može da dovede do nedovoljnog snabdevanja novorođenčeta hranjivim materijama, pa čak i do prijevremenog porođaja ili pobačaja. Rizik od salmonele postoji naročito zbog nedovoljno termički obrađenog ili sirovog mesa (posebno živinskog), sirovih ili nedovoljno kuhanih jaja, kao i zbog proizvoda koji ih sadrže (zabajone, tiramisu, mus od čokolade, majoneza ili sladoled).

Zabranjene namirnice u trudnoći 

Opšti princip za vašu ishranu u trudnoći glasi: ne jedite ništa što je sirovo, nedovoljno kuhano ili pečeno (na primjer, „krvavi“ biftek) ili što bi moglo da bude kontaminirano prljavštinom. Sva jela treba da budu dovoljno termički obrađena, potpuno skuhana i, naravno, dobro oprana. 

Proizvodi od mesa 

Meso je, zbog svog sadržaja željeza, važan sastavni dio jelovnika. Važi opšte pravilo da svako meso mora da se zagrijava najmanje dvije minuta na temperaturi iznad 70°C. Ovo se odnosi i na proces proizvodnje mesnih prerađevina. Meso sušeno na vazduhu ili dimljeno meso također se smatra sirovim, čak i ako je opasnost od prenošenja izazivača bolesti veoma niska (ali nije isključena). Nepoželjne namirnice u trudnoći iz kategorije mesa su: 

• sirovo ili djelimično termički obrađeno meso: mljeveno meso, faširano meso, tatar, karpačo
• sirove kobasice: kobasica od mljevenog mesa, čajna ili jetrena kobasica, salama, cervelat kobasica, kant kobasica, dimljena kobasica, Landjager kobasica, Waldviertler kobasica
• salamureno meso (sirovo): sušeno meso, Švarcvaldska šunka, Parma i Serano šunka, rolovana šunka, šunka od svinjskog buta i šunka od svinjskog vrata, dimljena i šunka slanina, Bündner sušeno meso, dimljeno meso 

Dobro je da znate: Trudnice treba da izbjegavaju i iznutrice, posebno jetru i jetrenu paštetu. Kod njih je problematičan visok sadržaj vitamina A koji bi mogao da dovede do predoziranja kod bebe.

Sir 

Zahvaljujući visokom sadržaju kalcija, magnezija i proteinima, sir može da bude vrijedan sastojak ishrane u trudnoći. Problematični su, međutim, takozvani proizvodi od sirovog mlijeka. Tokom obrade oni se ne zagrijavaju na dovoljno visokoj temperaturi da bi se uništili potencijalno prisutni mikroorganizmi. Nasuprot tome, tvrdi sir od sirovog mlijeka je bezopasan. Još jedna preporuka: uvijek uklonite koru sa sira, čak i sa mekanog sira. Listerija može da se nastani i na spoljašnjoj strani sira. Problematične vrste sira su: 

• meki sirevi sa crvenom korom: Limburger, Munster, Romadur, Esrom, Schlierbacher Schlosskäse, kvargl
• sirevi od kiselog mlijeka: tirolski sivi sir, štajerski sir, forarlberški kiseli sir, kozji sir, „špicasti“ i „duguljasti“ sirevi
• sirevi sa buđima: gorgonzola, rokfor, bri, camembert, stilton, romano i mnoge druge vrste
• kiseli sir i svježi sir: feta, mladi zrnasti sir, mocarela, rikota
• rendani sirevi

Riba 

Važno je da riba bude na jelovniku zbog toga što sadrži omega 3 masne kiseline i mikronutrijente kao što su vitamin D, cink i jod. Naručito se preporučuje masna morska riba poput haringe, skuše i lososa. Važno je da riba bude dobro termički obrađena. Nedovoljno termički obrađena riba nosi, kao i sirovo mlijeko, rizik od infekcije listerijom. Zato tokom trudnoće izbjegavajte 

• sirovu ribu, kao što su suši ili sašimi,
• sirove morske plodove, kao što su ostrige, škampi, gambori, kavijar,
• ribu koja je samo dimljena i marinirana ili usoljena, na primjer, dimljeni losos, dimljena jegulja ili dimljena pastrmka, Schillerlocken (dimljeni kostelj), Rollmops (rolnice od haringe), Matjes haringa, Bismarck haringa odnosno ruska haringa. 

Slatkiši 

Mnoga peciva i poslastice se pripremaju sa sirovim jajima. Dakle, filovi za torte, tiramisu i slični proizvodi kriju mogući rizik od zaraze salmonelom. Zato je bolje da izbjegavate takvu hranu i odlučite sa za alternativu kada vam se jede nešto slatko. Međutim, izbjegavajte slatkiše od korijena sladića. Čak i male količine čine placentu propusnom za kortizol, hormon stresa što može da dovede do toga da beba nakon rođenja ima povišenu vrijednost kortizola. 

Dobro je da znate: Kafa i napici koji sadrže kofein (energetska pića, mate čaj) djeluju preko placente na bebu i mogu da povećaju frekvenciju njenih srčanih otkucaja. 

Uz doslijednu higijenu u kuhinji i pažljiv odabir hrane zaobiđite zabranjene namirnice za vrijeme trudnoće. U dm-u vas očekuje veliki izbor bezbijednih proizvoda za prehranu.